XVIII. Yüzyıl Osmanlı Tarih Yazıcılarından Hazine-i Birûn Kâtibi Ahmed Bin Mahmud'un Hayatı

Makale Türkçe Akdeniz× Biyografi - Otobiyografi × 18. yy× Osmanlı× Anadolu×

Künye:

Yazarlar:

Songül ÇOLAK

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2003

Yayınlandığı Eser:

Belleten

Cilt:

LXVII

Sayı:

250

Sayfa Aralığı:

853-864

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://www.ttk.org.tr/templates/resimler/File/Makaleler/250/250_8/250_8.html

Operatör:

Emrullah Arslan

Güncelleyen:

kaynakca.info

Özet:

Bugün yurtdışında araştırılmayı bekleyen pek çok osmanlıca el yazması bulunmaktadır. Berlin Staatsbibliothek Orientabteilung, Ms.or.quart. 1209 numarada kayıtlı ve tek nüsha olan, hazine-i birûn kâtibi Ahmed bin Mahmud tarafından tutulduğu anlaşılan mecmûa da bunlardan bir tanesidir. Gerek bu elyazması ve gerekse yazarı Ahmed b. Mahmud Osmanlı tarihi araştırıcıları tarafından oldukça az tanınmaktadır. Oysa ki, Ahmed b. Mahmud Osmanlı Devleti'nin XVIII. Yüzyıl siyasi, sosyal ve ekonomik değişimlerine tanıklık etmiş ve bunları kaydetmiş bir kişidir. Dolayısıyla eseri bu dönem Osmanlı Devleti tarihi araştırıcıları için başvurulması gereken birinci el kaynaktır. Nitekim mecmûanın özellikle yaklaşık 150 varaklık kısmı 1711-1759 seneleri arasında devletin içinde cereyan eden olayları kapsayan önemli bir vakayinâmedir. Ahmed b. Mahmud devletin resmi tarihçisi olmadığı için vakayinâmesine kendi düşüncelerini rahatça aktarabilmiş, bu yönü ile çağdaşı vakanüvistçilerden ayrılmıştır. Bu çalışmada ilk defa Ahmed bin Mahmud'un -bizzat kendi el yazmasından yola çıkılarak ve ikinci el kaynaklardaki bilgiler değerlendirilerek- hayatına ve eserine ilişkin toplu bir bakış açısı getirilmeye çalışılmıştır.

Bugün yurtdışında araştırılmayı bekleyen pek çok osmanlıca el yazması bulunmaktadır. Berlin Staatsbibliothek Orientabteilung, Ms.or.quart. 1209 numarada kayıtlı ve tek nüsha olan, hazine-i birûn kâtibi Ahmed bin Mahmud tarafından tutulduğu anlaşılan mecmûa da bunlardan bir tanesidir. Gerek bu elyazması ve gerekse yazarı Ahmed b. Mahmud Osmanlı tarihi araştırıcıları tarafından oldukça az tanınmaktadır. Oysa ki, Ahmed b. Mahmud Osmanlı Devleti'nin  XVIII. Yüzyıl siyasi, sosyal ve ekonomik değişimlerine tanıklık etmiş ve bunları kaydetmiş bir kişidir. Dolayısıyla eseri bu dönem Osmanlı   Devleti tarihi araştırıcıları için başvurulması gereken birinci el kaynaktır. Nitekim mecmûanın özellikle yaklaşık 150 varaklık kısmı 1711-1759 seneleri arasında devletin içinde cereyan eden olayları kapsayan önemli bir vakayinâmedir. Ahmed b. Mahmud devletin resmi tarihçisi olmadığı için vakayinâmesine  kendi düşüncelerini rahatça aktarabilmiş, bu yönü ile çağdaşı vakanüvistçilerden ayrılmıştır. Bu çalışmada ilk defa Ahmed bin Mahmud'un -bizzat kendi el yazmasından yola çıkılarak ve ikinci el kaynaklardaki bilgiler değerlendirilerek- hayatına ve eserine ilişkin toplu bir bakış açısı getirilmeye çalışılmıştır.