Üniversitelerde Eğitim ve Araştırma İşlevlerinin Entegrasyonu

Öz: Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avrupa Birliği (AB) ülkeleri başta olmak üzere gelişmiş ülkelerde, üniversitelerin kısaca “eğitim” ve “araştırma” olarak tanımlanan iki temel işlevi giderek daha çok iç içe geçmektedir. Bu çerçevede, “proje tabanlı eğitim,” “proje tabanlı öğrenme,” “araştırma tabanlı eğitim” ve “araştırma tabanlı öğrenme” gibi değişik adlarla ifade edilen yaklaşım hem lisans hem de lisansüstü düzeyde temel bir eğitim yaklaşımı olarak öne çıkmaktadır. Proje tabanlı öğrenmenin temelinde, özel olarak eğitim amaçlı tasarlanmış veya içinde eğitim unsuru bulunan, gerçek bir araştırma projesi bulunmaktadır. Diğer araştırma projelerinde olduğu gibi, proje hedefleri ve bu hedefleri gerçekleştirmek üzere bir çalışma takvimi üzerinde anlaşmış takım üyeleri ve bütçe vardır. Proje yürütücüsü dışındaki takım üyeleri lisans ve lisansüstü öğrencilerdir. Bu tarz eğitimde yoğun bilgi teknolojisi, özellikle de web tabanlı uygulamaların kullanımı ayırıcı unsurlardan biri olarak görünmektedir. Türkiye’de ise üniversitelerde eğitim ve araştırma birbirinden büyük ölçüde bağımsız faaliyetler olarak algılanmakta ve uygulanmaktadır. Türkiye’de üniversitelerde proje tabanlı eğitim yaklaşımının bazı uygulamalarının olduğu bilinmekle birlikte, araştırma ortamında yapılan eğitimin, öğrenme verimliliği açısından avantaj ve dezavantajlarını değerlendiren çalışmaların henüz literatüre yansımadığı anlaşılmaktadır. Bu makalede, bu durumun uygulanan politika ve mevzuatla bağlantılı olduğu varsayımından hareketle, söz konusu gelişmiş ülkelerde ve Türkiye’de yürürlükte olan mevzuat ve uygulanan politikalar karşılaştırmalı bir yaklaşımla incelenmiştir. Gerek bu incelemeden edilen bulgular, gerekse literatürden elde edile[meye]n fiili durumu gösteren veriler, ülkemizde eğitim ve araştırmanın kesin çizgilerle birbirinden ayrıldığını göstermektedir. Bununla birlikte, literatüre henüz yansımamış olup, dikkate değer bireysel çabaların olduğu da bilinmektedir. Bu çalışmaların bazılarından elde edilen “gözlem” verileri de bu makalede ilk kez ele alınıp değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, bireysel çabaların proje tabanlı öğrenme yaklaşımına dair önemli bir bilgi birikimine yol açmış olduğu söylenebilirse de, bu yaklaşımın yaygınlaşması açısından istenen etkiyi bırakmadığı anlaşılmaktadır. Makalede bunun nedenleri de tartışılmıştır: Bireysel çalışma kültürü, bilgi teknolojilerinin getirdiği ilave yük, yeni olanın yarattığı belirsizlik ve araştırma ve eğitim ayrılığı anlayışının hakim olması öne çıkan faktörler olarak görünmektedir.
Anahtar Kelimler: Proje Tabanlı Öğrenme, Araştırma Tabanlı Öğrenme, Proje Tabanlı Eğitim, Eğitim ve Araştırma Entegrasyonu

Öz: Amerika Birleşik Devletleri (ABD) ve Avrupa Birliği  (AB)  ülkeleri başta olmak üzere gelişmiş ülkelerde, üniversitelerin kısaca “eğitim” ve “araştırma” olarak tanımlanan iki temel işlevi giderek daha çok iç içe geçmektedir. Bu çerçevede,  “proje tabanlı eğitim,”  “proje  tabanlı öğrenme,” “araştırma tabanlı eğitim”  ve “araştırma tabanlı öğrenme” gibi değişik adlarla ifade edilen yaklaşım hem lisans hem de lisansüstü düzeyde temel bir eğitim yaklaşımı olarak öne çıkmaktadır. Proje tabanlı öğrenmenin temelinde, özel olarak eğitim amaçlı tasarlanmış veya içinde eğitim unsuru bulunan, gerçek bir araştırma projesi bulunmaktadır. Diğer araştırma projelerinde olduğu gibi, proje hedefleri ve bu hedefleri gerçekleştirmek üzere bir çalışma takvimi üzerinde anlaşmış takım üyeleri ve bütçe vardır. Proje yürütücüsü dışındaki takım üyeleri lisans ve lisansüstü öğrencilerdir. Bu tarz eğitimde yoğun bilgi teknolojisi, özellikle de web tabanlı uygulamaların kullanımı ayırıcı unsurlardan biri olarak görünmektedir. Türkiye’de ise üniversitelerde eğitim ve araştırma birbirinden büyük ölçüde bağımsız faaliyetler olarak algılanmakta ve uygulanmaktadır. Türkiye’de üniversitelerde proje tabanlı eğitim yaklaşımının bazı uygulamalarının olduğu bilinmekle birlikte, araştırma ortamında yapılan eğitimin, öğrenme verimliliği açısından avantaj ve dezavantajlarını değerlendiren çalışmaların henüz literatüre yansımadığı anlaşılmaktadır. Bu makalede, bu durumun uygulanan politika ve mevzuatla bağlantılı olduğu varsayımından hareketle, söz konusu gelişmiş ülkelerde ve Türkiye’de yürürlükte olan mevzuat ve uygulanan politikalar karşılaştırmalı bir yaklaşımla incelenmiştir. Gerek bu incelemeden edilen bulgular, gerekse literatürden elde edile[meye]n fiili durumu gösteren veriler,  ülkemizde eğitim ve araştırmanın kesin çizgilerle birbirinden ayrıldığını göstermektedir. Bununla birlikte, literatüre henüz yansımamış olup, dikkate değer bireysel çabaların olduğu da bilinmektedir. Bu çalışmaların bazılarından elde edilen “gözlem” verileri de bu makalede ilk kez ele alınıp değerlendirilmiştir. Sonuç olarak, bireysel çabaların proje tabanlı öğrenme yaklaşımına dair önemli bir bilgi birikimine yol açmış olduğu söylenebilirse de, bu yaklaşımın yaygınlaşması açısından istenen etkiyi bırakmadığı anlaşılmaktadır. Makalede bunun nedenleri de tartışılmıştır: Bireysel çalışma kültürü, bilgi teknolojilerinin getirdiği ilave yük,  yeni olanın yarattığı belirsizlik ve araştırma ve eğitim ayrılığı anlayışının hakim olması öne çıkan faktörler olarak görünmektedir.
Anahtar Kelimler: Proje Tabanlı Öğrenme, Araştırma Tabanlı Öğrenme, Proje Tabanlı Eğitim, Eğitim ve Araştırma Entegrasyonu