H.1259/ M.1843 Tarihli Cizye Defterlerine Göre Kayseri’de Rum ve Ermeniler

Makale Türkçe Tarih×

Künye:

Yazarlar:

Doğan YÖRÜK

Ekle

Emeği Geçenler:

Ekle

Yayın Yılı:

2013

Yayınlandığı Eser:

Turkish Studies

Cilt:

Sayı:

Sayfa Aralığı:

439-466

İçerik Dosyası:

Web adresi:

http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.5763

Operatör:

Esra Aydın

Güncelleyen:

Yağız Fatih Nazlıer

Özet:

Karaman eyaletindeki şehir ve sancaklar içerisinde Kayseri, bünyesinde barındırdığı gayrimüslim nüfus itibariyle her dönemde öne çıkmıştır. Gayrimüslimlerin buradaki sayıca kabarıklığı, Selçuklu-Bizans mücadeleleri esnasında Bizans imparatorluğunun takip ettiği tehcir siyasetiyle ilişkilendirilmiş ve mevcut yapı Osmanlı Devleti’nin sonlarına kadar devam etmiştir. Nitekim 19. yüzyıl seyahatname kitapları, vergi kayıtları ve nüfus sayımlarına göre, şehir ve çevresinde ciddi bir gayrimüslim nüfusun varlığı görülmektedir. Bu çerçevede araştırmanın dayandığı 1843 tarihli Kayseri sancağındaki gayrimüslimlerin cizye vergilerine yönelik hazırlanmış iki defterdeki kayıtlar da bu hususu teyit eder mahiyettedir. İncelenen dönemde Kayseri sancağı Kayseri, Develü, İncesu, Karahisar, Sarıoğlan ve Zamantu kazalarından oluşmakta ve bu kazalarda Ermeni ve Rumlar ayrı ayrı kayıtlı oldukları mahalle ve köylere göre yazılmışlardır. İlk defter ikamet ettikleri yerlerinde bulunan ve cizye vergilerini ödeyenlere, diğeri kayıtlı oldukları mahalleri terk edip başka yerlere giden ve cizye vergilerini de bulundukları yerlerde vermeleri istenenlere aittir. XIX. yüzyılın ortalarına doğru Ege ve Çukurova bölgelerinde tarımsal üretimin artmaya başlamasıyla birlikte iş gücü açığa çıkmaya başlamış, bu açık Doğu ve Orta Anadolu’dan gelenlerle kapatılmaya çalışılmıştır. Göçler tarım sektörünün yanında çeşitli meslek kollarıyla da yoğunluk kazanmıştır. Bu bağlamda Kayseri ve çevresinden de başta İstanbul, İzmir ve Adana olmak üzere çeşitli bölgelere doğru büyük bir göç dalgası yaşanmıştır. Cizye vergisi kendi içinde üç sınıfa ayrılmış, Kayseri şehir merkezi, kaza merkezleri ve köylerindeki gayrimüslimlerden genellikle orta ve düşük seviyeden cizye vergisi alınmıştır. Buradaki Ermeni ve Rumlar birbirinden farklı meslek kollarında faaliyet göstermişlerdir.

Bekirakşit

“Kayseri Tarihi Kaynakçası”.

36 Eser İçeriyor

Bu kaynakça

29 kez

görüntülendi.

Yaptığı atıflar
Aldığı atıflar

Atıf yapılan eser:

Halil İNALCIK , Donald Quataert

Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi

İstanbul, 2000, Eren Yayıncılık.

Kitap Türkçe Tarih Osmanlı

Bu Kitap

463 kez

görüntülendi.

Oktay ÖZEL

“Avarız ve Cizye Defterleri”

Osmanlı Devleti'nde Bilgi ve İstatistik.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı

Bu Makale

155 kez

görüntülendi.

Yunus KOÇ

“Ömer Lütfi Barkan’ın Tarihsel Demografi Çalışmalarına Katkısı ve Klasik Dönem Osmanlı Nüfus Tarihinin Sorunları”

Bilig-Türk Dünyası Sosyal Bilimler Dergisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

51 kez

görüntülendi.

Hikmet Yavuz ERCAN

“Osmanlı İmparatorluğu'nda Gayrimüslimlerin Ödedikleri Vergiler ve Bu Vergilerin Doğurduğu Sosyal Sonuçlar”

Belleten.

Makale Türkçe 15. yy Osmanlı Anadolu

Bu Makale

59 kez

görüntülendi.

Mehmet İNBAŞI

XVI. Yüzyıl Başlarında Kayseri

Kayseri, 1992, Kayseri İl Kültür Müdürlüğü Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

35 kez

görüntülendi.

Osman ERAVŞAR

Seyahatnamelerde Kayseri

Kayseri, 1998, KTO Yayınları.

Kitap Türkçe 18. yy Osmanlı Anadolu

Bu Kitap

36 kez

görüntülendi.

İsmet DEMİR

Kayseri Temettuat Defteri (H.1250 / M.1834 Tarihli)

Kayseri, 1998, .

Kitap

Bu Kitap

29 kez

görüntülendi.

Kemal H. KARPAT

Osmanlı Nüfusu (1830-1914) Demografik ve Sosyal Özellikleri

İstanbul, 2003, Tarih Vakfı Yurt Yayınları.

Kitap Türkçe Tarih Orta Doğu 20. yy Balkan Osmanlı 19. yy Anadolu

Bu Kitap

26 kez

görüntülendi.

387 Numaralı Muhasebe-i Vilâyet-i Karaman ve Rûm Defteri I (937-1530)

Ankara, 1997, Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü.

Kitap Türkçe Tarih Osmanlı 16. yy Anadolu

Bu Kitap

23 kez

görüntülendi.

Olcay Pullukçuoğlu Yapucu

Aydın Sancağı 1845-1914 (Sosyal, Ekonomik, İdari, Kültürel Durum)

İzmir, 2006, DOKTORA.

Tez Türkçe Tarih

Bu Tez

21 kez

görüntülendi.

Yunus KOÇ

“Osmanlı İmparatorluğu'nun Nüfus Yapısı: 1300-1900”

Osmanlı.

Makale Türkçe

Bu Makale

19 kez

görüntülendi.

Mehmet Akif ERDOĞRU

“Karaman Vilayetinin İdari Taksimatı”

Osmanlı Araştırmaları Dergisi.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı Anadolu

Bu Makale

17 kez

görüntülendi.

Ali GÜLER

“Kayseri'de Demografik Durum (1831-1914)”

III. Kayseri Ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri.

Makale

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

Carl Heinrich BECKER

“Cizye”

İslam Ansiklopedisi.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

6 kez

görüntülendi.

Mehmet İNBAŞI

“Nüfus ve Ekonomik Yönden XVI. ve XVII. Yüzyıl Kayseri'sinde Ermeniler”

Hoşgörü Toplumda Ermeniler.

Makale

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

Ronald C. JENNINGS

“Urban Population in Anatolia in the Sixteenth Century; A Study of Kayseri, Karaman, Amasya, Trabzon and Erzurum”

International Journal of Middle East Studies.

Makale İngilizce Tarih Osmanlı 16. yy Anadolu

Bu Makale

5 kez

görüntülendi.

Boris Christoff NEDKOFF

“Osmanlı İmparatorluğu'nda Cizye”

Belleten.

Makale Türkçe 13. yy Tarih Osmanlı 19. yy Anadolu

Bu Makale

10 kez

görüntülendi.

Cahit TELCİ

“Aydın Livası'nın Nüfusu Hakkında H. 1261/M. 1845 Tarihli Bir Defter”

Tarih İncelemeleri Dergisi.

Makale

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Charles Texier

Küçük Asya: Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi

Ankara, 2002, Enformasyon Ve Dökümantasyon Hizm. Vakfı.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Cem BEHAR

Osmanlı İmparatorluğu'nun ve Türkiye'nin Nüfusu 1500-1927

Ankara, 2003, T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsü.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

4 kez

görüntülendi.

Suraiya FAROQHI

Orta Halli Osmanlılar

İstanbul, 2009, Türkiye İş Bankası.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

3 kez

görüntülendi.

Doğan YÖRÜK

“1843 Tarihli Cizye Defteri'ne Göre Aksaray Kazası'ndaki Gayrimüslimler”

Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı 19. yy Anadolu

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Mehmet Akif ERDOĞRU

“XVI-XVII. Yüzyıllarda Kayseri Zimmileri”

1. Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri (11-12 Nisan 1996).

Makale Türkçe İlahiyat Sosyal Bilimler Tarih Siyaset Hukuk İktisat Eğitim

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Ahmet Gökhan KAYNAKÇI

17. Yüzyılın İlk Yarısında Larende

Ankara, 2007, MASTER.

Tez

Bu Tez

3 kez

görüntülendi.

Mustafa OFLAZ

“XVI. Yüzyıl Başlarında Karahisar-ı Develi Kazası”

III. Kayseri Ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri.

Makale

Bu Makale

3 kez

görüntülendi.

Şemseddin (Sami) Frashëri

Kamûsu’l-A’lâm V

İstanbul, 1314, .

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Reşat KASABA

“Batı Anadolu'da Göçer İşçiler, 1750-1850”

Dünya, imparatorluk ve toplum: Osmanlı yazıları.

Makale

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Suraiya FAROQHI

Osmanlı' da Kentler ve Kentliler

, , Tarih Vakfı Yurt Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

4 kez

görüntülendi.

Zafer GÖLEN

“1267(1851) Cizye Nizâm-Nâmesi”

Belgeler.

Makale Türkçe Tarih Osmanlı

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Süleyman DEMİRCİ

“Demography And History: The Value of The Avârizhâne Registers For Demographic Research: A Case Study of The Ottoman Sub-Provinces of Konya, Kayseri And Niğde, C.1620s-1700”

Turcica.

Makale İngilizce Tarih 18. yy Osmanlı 17. yy

Bu Makale

2 kez

görüntülendi.

Gülnihal BOZKURT

Gayrimüslim Osmanlı Vatandaşlarının Hukuki Durumu

Ankara, 1989, Türk Tarih Kurumu.

Kitap Türkçe Tarih

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Süleyman SUDİ

Osmanlı Vergi Düzeni (defter-i Muktesid)

Isparta, 1996, Fakülte Kitabevi.

Kitap Türkçe Tarih İktisat Osmanlı

Bu Kitap

1 kez

görüntülendi.

Osmanli Imparatorlugu'nda Ilk Nüfus Sayimi 1831

Ankara, 1997, T.C. Basbakanlik Devlet Istatistik Enstitüsü.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

2 kez

görüntülendi.

Bilal ERYILMAZ

Osmanlı Devletinde Gayri Müslim Tebaanın Yönetimi

, 1996, Risale Yayınları.

Kitap Türkçe

Bu Kitap

21 kez

görüntülendi.

Cengiz Kartın

“1862 Tarihli Vergi Kayıt Defterine Göre Endürlük Köyü”

IV. Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri.

Makale

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Reşat KASABA

“Sivil Toplumun Ekonomik Temelleri: Batı Anadolu Ticaretinde Rumlar, 1840- 1876”

Dünya, imparatorluk ve toplum: Osmanlı yazıları.

Makale

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Reşat KASABA

“Uzun 19. Yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu'nda Toplumsal Değişim”

Dünya, imparatorluk ve toplum: Osmanlı yazıları.

Makale

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Mustafa KESKİN

“1247-1277 Tarihli (Kayseri) Müfredat Defterine Göre Kayseri ve Tâbi Yerleşim Yerlerinde Nüfus Dağılımı (1831-1860)”

II. Kayseri ve Yöresi Tarihi Sempozyumu Bildirileri 16-17 Nisan 1998.

Makale

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Hüseyin MUŞMAL

XIX. Yüzyılın İlk Yarısında Beyşehir ve Çevresinin Sosyal ve Ekonomik Yapısı (1790-1864)

Konya, 2005, DOKTORA.

Tez

Bu Tez

0 kez

görüntülendi.

Besim DARKOT

“Kayseri”

İslam Ansiklopedisi.

Makale Türkçe Coğrafya Tarih Selçuklu Sanat Tarihi Anadolu

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

İbrahim SOLAK

XVI. Yüzyılda Zamantu Kazâsı’nın Sosyal ve İktisâdî Yapısı

Konya, 2007, .

Kitap

Bu Kitap

0 kez

görüntülendi.

Hasan ÖZSOY

“XIX. Yüzyılda Talas ve Talas'ın Amerikalılar Tarafından Misyon Merkezi Olarak Seçilmesinin Sebepleri”

I. Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri.

Makale

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Halil İNALCIK

“Cizye”

İslam Ansiklopedisi.

Makale Türkçe

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

İbrahim SOLAK

“XVI. Yüzyılın İkinci Yarısında Zamantu Kazâsı'nın Nüfus Yapısı ve Yerleşim Yerleri”

IV. Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri.

Makale

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Reşat KASABA

“Batı Anadolu'dan Göçmen Emeği”

Osmanlı'da Toprak Mülkiyeti ve Ticari Tarım.

Makale

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Ahmet AKŞİT

“Selçuklular Devrinde Kayseri Şehrinin Nüfus ve Etnik Durumu”

I. Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri.

Makale

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Hüseyin Cömert

“1873 Yılında Zincidere”

IV. Kayseri ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri.

Makale

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Hüseyin Cömert

“19. Yüzyıl Vergi Kayıtlarında Talas”

III. Kayseri Ve Yöresi Tarih Sempozyumu Bildirileri.

Makale

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Mehmet ERKAL

“Cizye”

Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi Cilt: 36.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

0 kez

görüntülendi.

Zülfiye Koçak

“1691 Tarihli Cizye Defterine Göre Pertek, Mazgirt, Çemişgezek ve Sağman Kazaları”

Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi.

Makale Türkçe Tarih

Bu Makale

35 kez

görüntülendi.

Eser istatistikleri yükleniyor...